Τελικά, η ψυχοθεραπεία είναι για τους υγιείς;
Τα ζητήματα που προβληματίζουν περισσότερο τους ανθρώπους που αναζητούν ψυχοθεραπευτική υποστήριξη αφορούν -ασυνείδητα στα αρχικά στάδια της θεραπείας, τη διαδικασία ψυχικής ωρίμανσης, δηλαδή στην προσωπική εξέλιξη και ωριμότητα του ατόμου, καθώς και στη λειτουργική του συμβίωση στον γάμο, στην οικογένεια και στις άλλες του σχέσεις.
Εξαιρετικά ενθαρρυντικό είναι το γεγονός πως, σήμερα, υπάρχουν αρκετοί θεραπευόμενοι που ξεκινούν με αίτημα την αυτοβελτίωσή τους, κι όχι μόνο παρακινούμενοι από κάποιο οξύ πρόβλημα. Αυτό αποτελεί και το δείγμα πως αλλάζει, σιγά σιγά, η κουλτούρα των ανθρώπων, οι οποίοι αντικρύζουν πλέον την ψυχοθεραπεία ως μια διεργασία αλλαγής, κι όχι σαν ένα «αναγκαίο κακό».
Οι λόγοι που οδηγούν στην ψυχοθεραπεία
Παρότι, όμως, η αυτοβελτίωση είναι ο ενδόμυχος κι επιθυμητός στόχος, αλλά, ταυτόχρονα, και ο φόβος, οι περισσότεροι απευθύνονται σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Κάποιοι πιεζόμενοι από ποικίλα ψυχοσωματικά συμπτώματα (άγχος, φοβίες, κατάθλιψη, κλπ.), κάποιοι λόγω του έντονου αισθήματος της μοναξιάς, είτε εξαιτίας των προβλημάτων που απορρέουν από την επικοινωνία μέσα στις συντροφικές και στις άλλες σχέσεις τους, είτε, φυσικά, από προβλήματα που σχετίζονται με τον γονεϊκό ρόλο.
Συνήθως, με άλλα λόγια, στην ψυχοθεραπεία έρχεται κάποιος όταν του χτυπά την πόρτα ένα «μεγάλο» πρόβλημα και αναζητά άμεσες λύσεις για την αντιμετώπισή του.
Όταν, λοιπόν, δρομολογηθεί, μέσω των συνεδριών, η λύση του προβλήματος, τότε μπορεί, ουσιαστικά, να ξεκινήσει ο δρόμος της ψυχοθεραπείας, δηλαδή, της προσωπικής αυτογνωσίας.
Η βαθύτερη κατανόηση των αιτιών εμφάνισης του συγκεκριμένου προβλήματος πηγάζει από την αφετηρία της ψυχοθεραπευτικής διαδρομής, η οποία και συνεχίζεται με μια διαδικασία συνεχούς αυτοβελτίωσης, σε ατομικό ή ομαδικό θεραπευτικό πλαίσιο.
Ειδικότερα, στην ψυχοθεραπευτική διεργασία ο θεραπευόμενος καλείται να αφηγηθεί, με τρόπο διαφορετικό, τη ροή των γεγονότων της ζωής του, δίνοντας μια -αφηγηματική- συνέχεια στην προσωπική του ιστορία.
Οι ιστορίες αυτές των ανθρώπων που πρωτοέρχονται στη θεραπεία έχουν διακεκομμένη ροή, είναι σύντομες και εστιάζουν στους άλλους. Όσο, όμως, εμβαθύνει κανείς στην προσωπική του ψυχοθεραπευτική διαδρομή αυτές οι αφηγήσεις γίνονται όλο και πιο μεστές νοημάτων, διατρέχονται από ένα συνεχές και αφήνουν μια αίσθηση προοπτικής.
Αυτό που καλείται, εν ολίγοις, να κάνει κάποιος στην ψυχοθεραπευτική του εργασία συνοψίζεται στην ανακατασκευή των υλικών με τα οποία ο ίδιος είναι φτιαγμένος, και στη δημιουργία νέων συνθέσεων για τον εαυτό του, παράλληλα με την αλλαγή της προσωπικής του κουλτούρας και του προσωπικού του πλαισίου αναφοράς.
Το ταξίδι της ψυχοθεραπείας
Η ψυχοθεραπεία συνιστά μια διεργασία μετασχηματισμού της εμπειρίας, μια διεργασία, δηλαδή, όπου ο άνθρωπος αναστοχάζεται τις εμπειρίες του, δημιουργώντας μέσω αυτών μια καινούρια γνώση.
Οι εμπειρίες αυτές διατρέχουν οριζόντια και κάθετα τη ζωή του ανθρώπου, αφορούν, με λίγα λόγια, τόσο στην καθημερινή του λειτουργία, όσο και στο γενεαλογικό και ιστορικό πλαίσιο αναφοράς του, εστιάζοντας, συγχρόνως, και στις αναφορές του στο μέλλον, δηλαδή στις προσδοκίες και στους στόχους του.
Οι εμπειρίες αυτές -εκτός ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας- πολλές φορές, αφήνονται στην τύχη τους, στιγματίζοντας τον άνθρωπο, συσσωρευόμενες, σαν παραπονιάρικα παιδιά, κάπου μέσα στον ψυχισμό του.
Φέρουν, ωστόσο, ένα πολύτιμο φορτίο που γίνεται βαρύ όσο παραμένει ανεπεξέργαστο, ενώ, αντίθετα, μπορεί να δημιουργήσει τις πιθανότητες νέων κατανοήσεων και συνειδητοποιήσεων και να οδηγήσει τον άνθρωπο σε μια μετα-γνώση, σε ανατροπές και νέες συνθέσεις που θα τον βοηθήσουν να επανατοποθετήσει τις εμπειρίες του σε νέα νοηματικά πλαίσια, αν χρησιμοποιηθεί σωστά.
Το ταξίδι της ψυχοθεραπείας τοποθετεί, επομένως, τον άνθρωπο μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις, όπου, μέσα από επώδυνες αλλαγές και ανακουφιστικές συνδέσεις, οδηγεί σε έναν προορισμό διαφορετικό, απαλλαγμένο από τα βάρη που κουβαλά, τα οποία, συχνά, δεν είναι καν δικά του.
Γιατί οι άνθρωποι αντιστέκονται στην ιδέα της ψυχοθεραπείας;
Είναι αλήθεια, βέβαια, πως πολλές φορές οι άνθρωποι αντιστέκονται στην ιδέα της ψυχοθεραπείας, πριν ακόμη έρθουν, είτε θεωρώντας πως μπορούν να λύσουν μόνοι τους αυτά τα προβλήματα, είτε πως δεν είναι δυνατό να τους βοηθήσει ένας άγνωστος άνθρωπος περισσότερο από ένα φίλο ή συγγενή τους, είτε αποκτώντας απλώς μια ψυχική ανθεκτικότητα στα βάσανά τους.
Οι αντιστάσεις στην ψυχοθεραπεία εμφανίζονται, πολλές φορές, και κατά τη διάρκειά της, είναι, όμως, αναμενόμενες και χρήσιμες, διότι υποδηλώνουν αφενός, τον φόβο, και αφετέρου την επιθυμία του θεραπευόμενου να αλλάξει. Του δίνουν, με άλλα λόγια, κωδικοποιημένα σημάδια των κομβικών περασμάτων που είναι αναγκαία για την πραγματοποίηση των επόμενων βημάτων στην εξελικτική του θεραπευτική πορεία.
Στην ψυχοθεραπεία οι αλλαγές δεν συμβαίνουν με μαγικό τρόπο
Τελικά, στην ψυχοθεραπεία οι αλλαγές δεν συμβαίνουν με μαγικό τρόπο, γίνονται, όμως, σ’ αυτή μαγικά πράγματα, δεν συμβαίνουν θαύματα, αλλά τα πράγματα κυλούν με ένα θαυμαστόν τρόπο. Οι άνθρωποι μαθαίνουν να ζουν τη ζωή τους βιωματικά, κι όχι να την παρακολουθούν από την κλειδαρότρυπα του εσωτερικού τους παρατηρητή.
Η ψυχοθεραπεία, λοιπόν, είναι για τους υγιείς, γι’ αυτούς, δηλαδή, που επιθυμούν να κάνουν το ταξίδι της αυτογνωσίας.
Όσα, όμως, και να γραφτούν για την εμπειρία της ψυχοθεραπευτικής πράξης, μόνο η προσωπική εμπειρία μπορεί να επιβεβαιώσει την αξία της ψυχοθεραπείας και της υπέρβασης των προσωπικών αντιστάσεων, οι οποίες εμποδίζουν το πέρασμα στο κατώφλι ενός ψυχοθεραπευτή. Εξάλλου, ο κάθε άνθρωπος βιώνει με τον δικό του αποκλειστικό τρόπο την ψυχοθεραπευτική εμπειρία…
Διάβασε επίσης: 10 χρυσές συμβουλές για αυτοπεποίθηση στα ύψη!
Εμπειρίες θεραπευομένων από την ψυχοθεραπευτική διεργασία:
Στάθης – «Η ”αλλαγή” ήταν η λέξη κλειδί»
Στην ψυχοθεραπεία με ώθησαν συμπτώματα που με βασάνιζαν για καιρό. Αρχικά, είχα την εντύπωση πως θα τα ξεπεράσω μόνος μου και, ίσως, ήταν κάτι άλλο, αφού, όμως, πρώτα έκανα όλες τις ιατρικές εξετάσεις και βγήκα υγιέστατος παραδέχτηκα ότι είναι ψυχολογικό το πρόβλημα και, μετά και από προτροπή των γονιών μου, χτύπησα την πόρτα του ψυχοθεραπευτή.
Δυστυχώς, ήμουν ένας άνθρωπος που δεν υπήρχε περίπτωση να έφτανα ως εκεί για προσωπική βελτίωση, παρά μόνο αν με έσπρωχνε ένα μεγάλο πρόβλημα… και το συγκεκριμένο μου φαινόταν αρκετά μεγάλο.
Στην πορεία κατάλαβα ότι η «αλλαγή» ήταν η λέξη κλειδί, και δεν θα ήταν αναίμακτη αυτή η διαδικασία. Όταν ξεκινούσα, νόμιζα πως χωρίς να αλλάξω τίποτα στη ζωή μου και ως δια μαγείας ή π.χ. με ένα χάπι ο ψυχοθεραπευτής θα εξαφάνιζε τα προβλήματα μου και θα έκανε τη ζωή μου καλύτερη.
Η αλήθεια, όμως, ήταν πως εγώ είχα αυτό το χάπι και το είχα ήδη πάρει αλλά για να λειτουργήσει έπρεπε να αναλάβω τα ηνία της ζωής μου και να δρομολογήσω μόνος μου τα πράγματα. Έπρεπε να κοιτάξω βαθιά μέσα μου και να επανεξετάσω πράγματα που τα θεωρούσα δεδομένα και απαράλλαχτα και το παραμικρό άγγιγμά τους έφερνε μια αίσθηση δυσαρέσκειας.
Όσο κλισέ και να μου ακουγόταν το ότι πρέπει να δω πάλι τη σχέση μου με τους γονείς μου, ήταν τόσο σημαντικό και αναγκαίο, που, και από μόνο του, μου φαίνεται σαν τη μισή δουλειά που έπρεπε να γίνει. Όλα ξεκινούσαν από εκεί και, ουσιαστικά, τον τρόπο που έμαθα να σχετίζομαι με τους ανθρώπους και να αντιμετωπίζω τα προβλήματα. Έπρεπε εγώ ο ίδιος να καταλάβω τι θέλω, και να το κάνω, χωρίς να το περνάω από τα φίλτρα που το περνούσα.
Οι συνδέσεις με την οικογένειά μου, τη σύντροφο και τις κοντινές μου σχέσεις ήταν απίστευτες. Οι συμβολισμοί, πλέον, στα πάντα είναι πολύ δυνατοί. Μια άλλη λέξη κλειδί που αναφερόταν συχνά και με ενοχλούσε, ιδιαίτερα όταν αφορούσε στο όνομά μου, ήταν η λέξη ενηλικίωση. Έπεσα πάνω της, όμως, και την αγκάλιασα και μου φάνηκε συναρπαστικό το πόσες ερμηνείες και εφαρμογές μπορεί να έχει στη ζωή ενός ανθρώπου.
Μετά από τέσσερις μήνες με ατομικές συνεδρίες και δεκατρείς με ομαδικές τολμώ να πω πως έχω μπει σε ένα μονοπάτι που φαντάζει δύσβατο ώρες ώρες, αλλά δείχνει να οδηγεί προς τη σωστή κατεύθυνση, και οι μικρές κορυφές που κατακτώ φέρνουν πολύ όμορφα συναισθήματα.
Νάνσυ – «Η αυτογνωσία είναι σημαντική υπόθεση και ακόμη έχω να μάθω πολλά»
Μέσα από τη δική μου ψυχοθεραπευτική εμπειρία άρχισα να καταλαβαίνω τον εαυτό μου περισσότερο, γιατί έπραττα κατά ίδιο τρόπο σε καταστάσεις, γιατί αισθανόμουν πάντα ένα βάρος που δεν μπορούσα να πω όχι στους άλλους, γιατί ήμουν μία «μαμά» να δίνω λύσεις σε όλους, γιατί είχα τάσεις φυγής.
Η αυτογνωσία είναι σημαντική υπόθεση και ακόμη έχω να μάθω πολλά. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, μέχρι σήμερα, έμαθα να είμαι ήρεμη, να χειρίζομαι τις καταστάσεις, χωρίς φωνές και υστερίες και να βλέπω ότι ορισμένα πράγματα που ασχολούμουν δεν είναι δική μου υπόθεση. Επίσης, πλέον, καταλαβαίνω πιο εύκολα τον άνθρωπο που έχω απέναντί μου.
Στόχος της συνέχισης της ψυχοθεραπείας είναι η αυτοβελτίωση και η μεγαλύτερη πίστη στον εαυτό μου. Να μην εξαρτώμαι από την επιβεβαίωση του κόσμου και τι θα πουν για ‘μένα. Να μπορώ να εκφράζω ό,τι με ενοχλεί, χωρίς να σκέφτομαι ότι θα φέρω σε δύσκολη θέση τον άλλον άνθρωπο.
Θεωρώ ότι είμαι κουμπωμένη ακόμη στο να έρθω σε μία αντιπαράθεση με τρίτους, όχι τόσο στον εργασιακό μου χώρο και στο οικογενειακό περιβάλλον, εκεί τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Επίσης, θέλω να μάθω να εκφράζω και τα θετικά μου συναισθήματα. Σε προσωπική αναζήτηση κατάλαβα ότι μπορεί τη δυσαρέσκειά μου να την εκφράζω πιο εύκολα από την αγάπη ή το νοιάξιμο.
Μου είναι δύσκολο να κάνω μια αγκαλιά σε ανθρώπους που αγαπώ ή να δώσω ένα χάδι σε άνθρωπο που νοιάζομαι. Οπότε θέλω να βρω τι είναι αυτό που μου προκαλεί να είμαι συγκρατημένη στο να εκδηλώνομαι, τι φοβάμαι.
Μπορεί μία δύσκολη κατάσταση που δεν μπορούσα να διαχειριστώ να με οδήγησε στην ιδέα της ψυχοθεραπείας, αλλά, τελικά, συνειδητοποίησα, μέσα από την ψυχοθεραπευτική διεργασία, ότι το πρόβλημα ήταν δικό μου και έτσι, με εσωτερική ανασκόπηση και αναζητήσεις, προσπαθώ να πετύχω την προσωπική εξέλιξη και την ωριμότητά μου.
Σε κάθε συνάντηση με την ομάδα συνειδητοποιώ περισσότερα πράγματα για ‘μένα, ότι δεν είμαι μόνη σε διάφορα προβλήματα που μπορεί να είναι κοινά με κάποιους ή να είναι πιο σοβαρά/σημαντικά από τα δικά μου, όπως τα έχω τοποθετήσει στο μυαλό μου, και όταν πετυχαίνει κάποιος κάτι, είναι μία παρότρυνση ότι όλοι μπορούν, αρκεί να υπάρχει στόχος.
Δέσποινα – «Κάνω ένα δώρο στον εαυτό μου πολύ μεγάλο!!»
Η δική μου εμπειρία στην ψυχοθεραπεία ξεκίνησε από ένα πρόβλημα υγείας που μου προέκυψε… Αφότου διευθετήθηκε το αρχικό μου αίτημα, κατάλαβα πως αν θέλω να γίνω μια καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου, θα έπρεπε να δουλέψω γι’ αυτό και να εκτεθώ, ώστε να δω βαθιά μέσα μου όσα δεν ήμουν σε θέση να διακρίνω όλα αυτά τα χρόνια!
Εδώ και αρκετό καιρό βρίσκομαι σε ομάδα και νιώθω πως όλοι αυτοί οι άνθρωποι εκεί με τους οποίους μοιράζομαι τη ζωή μου είναι, ίσως, και οι μόνοι που με ξέρουν τόσο καλά… και προσπαθούν να νιώσουν όπως νιώθω… και το σημαντικότερο όλων… είναι πως το κάνουν ανιδιοτελώς… αυτό με κάνει να τους εκτιμώ… και κάποιους να τους αγαπώ πολύ… πιστεύω πως μέχρι τώρα έχω καταλάβει πολλά για τον εαυτό μου και έχω αλλάξει πορεία στην αντιμετώπιση και επίλυση αυτών, συγκριτικά με το πριν. Ο δρόμος είναι μακρύς ακόμα…το καταλαβαίνω…νιώθω πως κάνω ένα δώρο στον εαυτό μου, πολύ μεγάλο!
Κωνσταντίνα – «Οι συνειδητοποιήσεις και οι διεργασίες έγιναν τρόπος ζωής»
Μια σανίδα σωτηρίας. Ένας άκοπος τρόπος να γίνουν όλα ωραία. Έτσι νόμιζα στην αρχή. Με την πάροδο του καιρού κατάλαβα τον κόπο και τον πόνο που θα χρειαζόταν να δώσω. Η αγωνία για την αλλαγή με βασάνιζε. Η αλλαγή, όμως, έγινε, όταν έπαψε η αγωνία.
Αμφισβήτηση της κάθε μετατόπισης που γινόταν… αμφισβήτηση και προς τον ίδιο ακόμη τον θεραπευτή.
Περίοδοι φαινομενικού τέλματος που οδηγούσαν σε άλματα – Ίσως χρειάζεται και η ξεκούραση μέσα, όμως, στη διαδικασία.
Νοσταλγία των δύσκολων ημερών και των διεργασιών που γίνονταν.
Σήμερα, μετά από αρκετά χρόνια, θεωρώ πως το ταξίδι της ψυχοθεραπείας δεν θα τελειώσει ποτέ. Θα συνεχιστεί όσο θα ζω και έξω από την ομάδα θα συνεχίζεται. Οι συνειδητοποιήσεις και οι διεργασίες έγιναν τρόπος ζωής. Τα ζητήματα γίνονται όλο και βαθύτερα. Η εξέλιξη έγινε ανάγκη, και η παλινδρόμηση προς το παλιό, γνωστό, βολικό και αγαπημένο… έγινε κίνδυνος!
Όλοι οι σύντροφοί μου σε αυτήν τη διαδικασία ήταν χρήσιμοι. Ακόμη και αυτοί που μου ήταν αδιάφοροι ή που δεν θυμάμαι. Κάποιοι έγιναν σύντροφοι για μια ζωή- τι ωραίο δώρο…
Μα βασικό εφαλτήριο της διαδικασίας, πέρα από την προσωπική άμεση ανάγκη του τότε, ήταν η εμπιστοσύνη προς εσένα Γιώργο, (θεραπευτής). Ακόμη και όταν σε αμφισβήτησα, αυτή δεν κλονίστηκε. Σε ευχαριστώ που και εσύ με εμπιστεύεσαι, κρατώντας με στη θεραπευτική ομάδα.
Γράφει ο Γιώργος Γιαννούσης – Ψυχοθεραπευτής
Διάβασε περισσότερα: www.psychology.gr
Ακολουθήστε το Miss or Madam στο Facebook και στο Instagram.
