Κρίσεις πανικού; Πείτε «ΟΧΙ»!

Άγχος έναντι φόβου

Για να μιλήσουμε για το άγχος θα πρέπει πρώτα να το διαχωρίσουμε από ένα άλλο συγγενές συναίσθημα, τον φόβο.

• Φόβος, λοιπόν, είναι μία δυσάρεστη συναισθηματική αντίδραση που δημιουργείται, όταν ένας εξωτερικός, πραγματικός κίνδυνος ή απειλή γίνονται συνειδητά αντιληπτά.
• Το άγχος, αντίθετα, είναι η δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που περιλαμβάνει αισθήματα έντασης, φόβου ή ακόμη και τρόμου. Αυτά έρχονται ως απάντηση σε έναν κίνδυνο του οποίου η πηγή είναι, σε μεγάλο βαθμό, άγνωστη.

Τι μας συμβαίνει όταν βιώνουμε κρίσεις πανικού;

Οι προσβολές πανικού, συνήθως, εμφανίζονται ξαφνικά και κορυφώνονται σε λίγα λεπτά. Μπορεί να διαρκέσουν από πέντε έως δεκαπέντε λεπτά και, σε σπάνιες περιπτώσεις, περισσότερο από μισή ώρα.
Συνοδεύονται από σκέψεις επικείμενου κινδύνου ή καταστροφής μαζί με μία παρόρμηση διαφυγής του ατόμου από τον τόπο όπου βρίσκεται.
Χαρακτηριστικά στοιχεία των κρίσεων πανικού είναι τα σωματικά συμπτώματα και οι σκέψεις που επιτείνουν το άγχος και τον πανικό.

Σωματικά συμπτώματα

Η αναπνοή μας γίνεται γρήγορη και κοφτή, σαν λαχάνιασμα, και προκαλεί το αίσθημα της δύσπνοιας.

Ο χτύπος της καρδιάς μας γίνεται πιο γρήγορος και πιο δυνατός, με αποτέλεσμα πολλές φορές να τον ακούμε.

Οι μύες στο σώμα μας σφίγγονται και σε ορισμένες περιπτώσεις προκαλείται τρόμος στα χέρια και στα πόδια.

Μπορεί να νιώθουμε ζάλη και, σε λίγες περιπτώσεις, λιποθυμία.
Μπορεί να έχουμε εξάψεις ζέστης ή κρύου κι εφίδρωση.

Σκέψεις που επιτείνουν το άγχος και τον πανικό

Τα σωματικά αυτά συμπτώματα προκαλούν σκέψεις καταστροφής ή επικείμενου θανάτου. Χαρακτηριστικές είναι:

• «θα πάθω έμφραγμα»,
• «δε μου φτάνει ο αέρας που αναπνέω»,
• «θα πεθάνω»,
• «θα τρελαθώ».

Οι σκέψεις αυτές αυξάνουν το στρες, συντηρώντας για περισσότερη ώρα την κρίση του πανικού.

Η φυσιολογία του στρες

Γιατί το σώμα μας αντιδράει με αυτόν τον τρόπο στη σκέψη μιας επικείμενης απειλής;

Την απάντηση μας τη δίνει μία πορεία χιλιάδων χρόνων, η πορεία της προσαρμογής των ανθρώπων στο φυσικό τους περιβάλλον.
Οι πρόγονοί μας, λοιπόν, έπρεπε να προστατεύσουν τη ζωή τους από τις φυσικές απειλές (εχθρούς και άγρια ζώα).

Για να το καταφέρουν αυτό έπρεπε να διαθέτουν έναν μηχανισμό άμυνας ικανό να τους εξασφαλίσει την επιβίωση.
Ο μηχανισμός αυτός ονομάζεται σήμερα αντίδραση «φυγής ή πάλης». Είναι ο ίδιος με αυτόν του στρες που προκαλεί τις κρίσεις πανικού.

Η λειτουργία του μηχανισμού «φυγής ή πάλης»

Η λειτουργία του μηχανισμού «φυγής ή πάλης» είναι να θέσει τον ανθρώπινο οργανισμό σε ετοιμότητα να παλέψει ή να φύγει.
Για να φτάσει ο άνθρωπος σ’αυτήν πρέπει πολλά διαφορετικά συστήματα του οργανισμού του να αυξήσουν τη λειτουργία τους:

• Η καρδιά χρειάζεται να αυξήσει την ταχύτητα και το σφρίγος του καρδιακού παλμού.
• Οι αναπνευστικές λειτουργίες να επιταχυνθούν. Έτσι θα εισέλθει περισσότερο οξυγόνο στο σώμα και θα διοχετευθεί στους μυς, ώστε να είναι σε ετοιμότητα για δράση.
• Οι μύες θα συσπαστούν για να μπορέσουν να έχουν γρήγορη αντίδραση.
• Η εφίδρωση θα βοηθήσει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Ακόμη, στο να γλιστρήσει το σώμα ή τα χέρια σε περίπτωση μιας αρπαγής.

Πώς συνδέονται οι κρίσεις πανικού με τον μηχανισμό «φυγής ή πάλης»;

Πολλοί είναι οι άνθρωποι που ωθούνται σήμερα σε καταστροφολογικούς τρόπους σκέψεις, οι οποίοι αυξάνουν την αίσθηση κινδύνου από μη ορατές απειλές.
Αυτό οφείλεται στις αυξημένες απαιτήσεις της ζωής, στους γρήγορους ρυθμούς της και στις μη φιλικές συνθήκες διαβίωσης. Χαρακτηριστικές σκέψεις τέτοιου είδους είναι: «θα χάσω τη δουλειά μου», «δε θα τα καταφέρω ποτέ», «θα με εγκαταλείψουν όλοι» κτλ.

Η συνεχής αυτή αίσθηση απειλής έχει τη δύναμη να ενεργοποιεί τον μηχανισμό «φυγής ή πάλης». Δεν παρέχει, όμως, στον ανθρώπινο οργανισμό τη δυνατότητα εκτόνωσης.

Ο κίνδυνος δεν είναι πλέον ορατός, αλλά μία καταστροφική πρόβλεψη του μέλλοντος. Γι’ αυτό η φυγή ή η πάλη δεν είναι δυνατόν να συμβούν. Η ενεργοποίηση, λοιπόν, του μηχανισμού αυτού για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να οδηγήσει σε μία κρίση πανικού.

Πώς μία προσβολή πανικού μπορεί να φέρει την επόμενη;

Όταν η πρώτη κρίση πανικού υποχωρήσει, οι άνθρωποι νιώθουν, συνήθως, εξαντλημένοι, αποθαρρυμένοι ή μπερδεμένοι. Είναι μία ιδιαίτερα τρομακτική εμπειρία, ιδίως για όσους δε γνωρίζουν τι είναι και πιστεύουν πως έχουν κάποιο οργανικό πρόβλημα.

Μετά απ’ αυτό το βίωμα ξεκινάει ο φόβος στη σκέψη μήπως εκδηλώσουν και άλλες κρίσεις πανικού.
Η σκέψη αυτή κυριαρχεί στο μυαλό τους και αυξάνει τα επίπεδα του στρες. Το άτομο έτσι οδηγείται σε μία καινούργια κρίση πανικού.

Πώς μπορούμε να απαλλαγούμε από τις προσβολές πανικού;

Αποβάλλετε τον φόβο σας για τον πανικό.
Οι κρίσεις πανικού είναι στην πραγματικότητα ακίνδυνες και δεν προκαλούν βλάβη στη σωματική μας υγεία. Ακόμη, δεν αυξάνουν τις πιθανότητες για ένα πιο σοβαρό ψυχικό νόσημα. Οπότε αποβάλλετε τις σκέψεις που σχετίζονται με ασθένειες ή τρέλα.
Δεν κινδυνεύετε!
Όσο φοβάστε τις κρίσεις πανικού τόσο τους δίνετε τροφή.

Μάθετε το σώμα σας να χαλαρώνει με μία ή περισσότερες τεχνικές χαλάρωσης. Ιδιαίτερα βοηθητικές θεωρούνται οι τεχνικές όπως:

• η διαφραγματική αναπνοή,
• η χαλάρωση μέσω νοερών εικόνων (χαλαρωτικών τοπίων ή ευχάριστων σκηνών, πραγματικών ή φανταστικών, της ζωής μας),
• η νευρομυϊκή χαλάρωση με σταδιακή χαλάρωση των μυϊκών ομάδων του σώματός μας.

Μαθαίνοντας το σώμα μας να χαλαρώνει, μπορούμε να επέμβουμε στον μηχανισμό «φυγής ή πάλης».
Μπορούμε, λοιπόν, να απενεργοποιήσουμε τη λειτουργία του τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

Εργαστείτε πάνω στις σκέψεις που σας προκαλούν άγχος.

• Είναι πράγματι τόσο δύσκολη κι επικίνδυνη η καθημερινότητά σας που να χρειάζεται να βρίσκεστε σε ένα συνεχές στρες;
• Μήπως πολλές από τις σκέψεις σας είναι αναίτια καταστροφικές, προσπαθώντας να προβλέψουν και να διαχειριστούν μελλοντικές απειλές;
• Σας βοηθάει στην πραγματικότητα ένας τέτοιος τρόπος σκέψης ή μήπως σας στερεί από πραγματικές στιγμές χαλάρωσης κι ευτυχίας;

Προσπαθήστε να αντικαταστήσετε τις καταστροφικές σας σκέψεις με άλλες πιο λειτουργικές.
Βοηθήστε τον εαυτό σας να χαλαρώσει, απορρίπτοντας τις καταστροφολογικές σας προβλέψεις και μελετώντας πιο ρεαλιστικά τις μελλοντικές πιθανότητες. Εστιάστε την προσοχή σας περισσότερο σε απτές λύσεις και αντί για εμπόδια δείτε μπροστά σας μονοπάτια!

Ζητήστε τη βοήθεια ειδικού.
Αν παρ’όλες τις προσπάθειές σας δεν καταφέρετε να ελέγξετε τις κρίσεις πανικού, απευθυνθείτε σ’ έναν κατάλληλα εκπαιδευμένο ψυχοθεραπευτή. Η εμπειρία του και ο συστηματικός τρόπος δουλειάς θα φέρουν καλύτερα αποτελέσματα απ’ ό,τι η μοναχική διαχείριση του προβλήματός σας.

Καθώς ο πανικός υποχωρεί

Καθώς οι άνθρωποι καταφέρνουν να ελέγξουν το άγχος και, συνακόλουθα, τις κρίσεις πανικού, νέες εμπειρίες και δυνατότητες ξετυλίγονται μπροστά τους.
Η ζωή τους γίνεται πιο ευχάριστη, οι απλές καθημερινές εμπειρίες είναι πιο απολαυστικές και το νόημα της ζωής βαθαίνει.
Μην αφήνετε, λοιπόν, τον πανικό να ελέγχει τη ζωή σας. Πολεμήστε τον και μοιραστείτε μαζί μας τις εμπειρίες σας.

Διάβασε επίσης: Κρίσεις πανικού: ευκαιρία για προσωπική εξέλιξη μέσα από έναν «εφιάλτη»

Photo 1 by Ryan McGuire
Photo 2 by Ulrike Mai

 

Ακολουθήστε το Miss or Madam στο Facebook και στο Instagram.