Την Ουγκάντα τη γνώρισα μέσα από εμπειρίες κοντινών μου προσώπων που, ήδη, «είχαν δοκιμάσει απ’ το γλυκό». Ήμουν, λοιπόν, 1ο έτος στο Παιδαγωγικό και 18 χρονών την πρώτη φορά που κατέβηκα. Η πιο σωστή στιγμή για να ξεστραβωθεί κανείς και να καταλάβει ότι το όλο στόρι «έχω περάσει και σε πανεπιστήμιο, άρα, τώρα, όλα δικά μου, αρχίζει η φοιτητική ζωή που μου αξίζει» είναι ένα συννεφάκι. Ξεστραβώθηκα, λοιπόν.
Η Αφρική δεν είναι must εμπειρία, δεν είναι happy traveler, αλλά σχολείο.
Φτάνοντας στην Ουγκάντα, φέρνεις τη νοοτροπία, τα «αυτονόητα», τα «είναι δυνατόν; Μα ζούμε στο 2019» και τα, κατά τη γνώμη σου, προβλήματα που κουβαλάς και που σου έχει φορτώσει ο «μόνιμα» δυτικός κόσμος.
Για να βιώσεις, ωστόσο, τη ζωή εκεί και να γευτείς την καθημερινότητά τους, πρέπει όχι μόνο να τα αφήσεις, όσο μπορείς, πίσω, αλλά και να τα αναθεωρήσεις. Δεν μπορείς εσύ; Θα σε βοηθήσουν εκείνοι.
Η ζωή μου στην Ουγκάντα
Ας τα πάρουμε από την αρχή. Δραστηριοποιήθηκα εκεί ως παιδαγωγός, όντας μέλος μίας ομάδας εθελοντών που συστάθηκε από φοιτητές και ειδικούς σε τομείς, κυρίως, της υγείας και της εκπαίδευσης, με την πρωτοβουλία, την υποστήριξη και την έμπνευση ενός έλληνα μοναχού.
Στην Ουγκάντα, λοιπόν, φιλοξενηθήκαμε από μία οικογένεια ντόπιων, που μας φρόντισε για ένα μήνα με πολλή αγάπη. Σκοπός της δικής μου ομάδας (αποτελούμενη, μεταξύ άλλων, από παιδαγωγούς, νοσηλευτές και ιατρούς) ήταν να οργανώσουμε μία δεκαήμερη κατασκήνωση για τους μικρούς και τους μεγάλους όλου του χωριού.
Εν ολίγοις, συγκεντρωνόμασταν το πρωί, παίρναμε πρωινό όλοι μαζί (γύρω στα 200 άτομα), χωρίζαμε τον κόσμο σε ομάδες, ανάλογα την ηλικία, και ξεκινούσε το πρόγραμμα που είχαμε ετοιμάσει.
Αυτό περιλάμβανε μαθήματα πρώτων βοηθειών, φροντίδα βρεφών και κανόνες υγιεινής, παρουσιάσεις κι ενημερώσεις (για θέματα όπως ο αλκοολισμός, η αξία όλων των μελών της οικογένειας κ.ά.), κατασκευές και κατασκηνωτικά παιχνίδια (με άπειρα, αλλά άπειρα) πιτσιρίκια. Το πιο σημαντικό, όμως, ήταν το ιατρείο.
Χαρακτηριστικό στιγμιότυπο ήταν αυτό της ντουντούκας που έφερνε βόλτες στα χωριά, για να διαδώσει πως στο Λουγκουζί ήρθαν γιατροί. Καθόλου δεδομένο. Πότε θα έχουν, ξανά, την ευκαιρία να εξεταστούν από γιατρό.
Εκατοντάδες οι ασθενείς και οι εθελοντές της Ιατρικής Σχολής (πλέον πτυχιούχοι) να εξετάζουν ακούραστοι. Προσωπικά, ασχολήθηκα με το κομμάτι των παιδιών.
Τι, ακριβώς, να διηγηθώ για την Ουγκάντα;
Ότι 120 παιδιά σε απόλυτη ησυχία σχημάτιζαν τεράστια χαμόγελα στη θέα χαρτονιών και ψαλιδιών ή ότι με κοιτούσαν με γουρλωμένα μάτια (όλο όρεξη) σαν να μου λένε: «Και τώρα; Τι θα μου μάθεις;». Τι μπορώ να σου μάθω εγώ για τη ζωή που δεν γνωρίζεις ήδη;
Στην Ουγκάντα η μέση οικογένεια έχει, το λιγότερο, 6 παιδιά, με αποτέλεσμα τα παιδιά να είναι παντού. Κάθε παιδί αφήνει μια ιστορία πίσω του. Βλέπεις ένα πιτσιρίκι, ξυπολυτάκι με γρατζουνιές στα χεράκια του, να κυνηγά όλο γέλια μία κότα, και ακούς γι’ αυτό: «Μεγαλώνει με τ’ αδέρφια του. Ο πατέρας τους τα έχει εγκαταλείψει και η μητέρα τους δεν ζει.».
Οίκτος; Ούτε καν. Μόνο αυτό δε νιώθεις.
Γνώρισα αλληλέγγυους και μαχητές από κούνια. Τα παιδιά στην Ουγκάντα έχουν τέτοιες ιστορίες πίσω τους και τα μάτια τους θα τα δεις να στάζουν, όταν ανοίξουν κανένα γόνατο. Εδώ γιατί τους μαθαίνουμε ότι κλαίμε για το τάμπλετ που σπάει; Για ποια ψυχούλα να νιώσω οίκτο; Ποιοι χρειάζονται ουσιαστική βοήθεια; Μήπως να οργανώσουν εκείνοι μια αποστολή για εμάς;
Λίγο έξω από το «εγώ» μου υπάρχει ο πραγματικός κόσμος
Στην Ουγκάντα ζουν τον άνθρωπο στην πραγματική του διάσταση, χωρίς δυτικότροπα, άχαρα, πολυφορεμένα και τυποποιημένα «πρέπει να σεβόμαστε τους και τους και τους». Τρέχουν στο πρόβλημα του άλλου σαν να επρόκειτο για δικό τους, κι εμείς, παρά ταύτα, τους έχουμε ταυτίσει με το τριτοκοσμικό.
Αν βγούμε λίγο από τον εαυτό μας, βλέπουμε τον πραγματικό κόσμο.
Ο εγωισμός είναι ένα ζευγάρι ξυλοπόδαρα που κάνουν τον άνθρωπο ψηλό, χωρίς να τον κάνουν μεγάλο.
Είναι, πραγματικά, πολλά αυτά που θα ήθελα να μοιραστώ, αλλά θα αρκεστώ στα παραπάνω με την ελπίδα ότι κάποιος θα παρακινηθεί να τα γνωρίσει ο ίδιος εκεί ή αλλού.
Μέχρι και λίγο πριν ταξιδέψω σκεφτόμουν τα εμβόλια, τα χάπια, τις ασθένειες και τα ένα σωρό που μπορεί να συμβούν. Με λίγη πίστη, αν ξεπεράσεις αυτήν τη λεπτή γραμμή και κάνεις την κίνηση, καταλαβαίνεις πως με τον εθελοντισμό, μέσα από τη βοήθεια στον άλλον, βοηθάς τον εαυτό σου.
Χριστίνα Μ.
Παιδαγωγός – καθηγήτρια ισπανικών
Διάβασε επίσης: Για την ψυχική υγεία των παιδιών
Ακολουθήστε το Miss or Madam στο Facebook και στο Instagram.
