Οι διαπροσωπικές σχέσεις αποτελούν ένα τεράστιο και ζωτικό κομμάτι της ζωής σας. Ανεξάρτητα από τη φύση της σχέσης, οι διαφορετικοί τύποι σχέσεων βοηθούν στη δημιουργία του δικτύου κοινωνικής υποστήριξης που είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική σας ευεξία.
Παρακάτω θα μάθετε τους διαφορετικούς τύπους σχέσεων που μπορεί να έχει ένα άτομο.
Ας τα πάρουμε, όμως, από την αρχή. Τι είναι μια σχέση;
Σχέση είναι οποιαδήποτε σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων, η οποία μπορεί να είναι είτε θετική είτε αρνητική.
Μπορείτε να έχετε μια σχέση με ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων της οικογένειας και των φίλων. Η φράση «να είσαι σε σχέση», ενώ συχνά συνδέεται με ρομαντικές σχέσεις, μπορεί να αναφέρεται σε διάφορους συσχετισμούς που έχει ένα άτομο με ένα άλλο.
Το να «είσαι σε μια σχέση» δε σημαίνει πάντα ότι εμπλέκεται σωματική οικειότητα, συναισθηματική προσκόλληση ή/και δέσμευση. Οι άνθρωποι εμπλέκονται σε πολλούς διαφορετικούς τύπους σχέσεων που έχουν μοναδικά χαρακτηριστικά.
Ποιοι είναι οι βασικοί τύποι σχέσεων
- Οικογενειακές σχέσεις
- Φιλικές
- Γνωριμίες
- Ρομαντικές σχέσεις
- Σεξουαλικές σχέσεις
- Εργασιακές σχέσεις
- Σχέσεις καταστάσεων
Αυτές οι διαφορετικές μορφές σχέσεων μπορεί να διαφέρουν πολύ από την άποψη της εγγύτητας, και υπάρχουν επίσης διαφορετικές κατηγορίες σχέσεων σε καθέναν από αυτούς τους βασικούς τύπους. Μερικά από τα διαφορετικά είδη σχέσεων που μπορεί να βιώσετε κάποια στιγμή στη ζωή σας περιλαμβάνουν τα ακόλουθα.
Ενώ υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι σχέσεων, οι τέσσερις κύριοι τύποι προσδιορίζονται συνήθως ως οικογενειακές σχέσεις, ρομαντικές σχέσεις, φιλικές και γνωριμίες.
Πλατωνικές σχέσεις
Μια πλατωνική σχέση είναι ένα είδος φιλίας που περιλαμβάνει έναν στενό, οικείο δεσμό χωρίς σεξ ή ρομαντισμό. Αυτές οι σχέσεις τείνουν να χαρακτηρίζονται από:
- Εγγύτητα
- Αγάπη
- Κατανόηση
- Σεβασμό
- Φροντίδα
- Υποστήριξη
- Τιμιότητα
- Αποδοχή
Οι πλατωνικές σχέσεις μπορούν να εμφανιστούν σε ένα ευρύ φάσμα πλαισίων και μπορεί να περιλαμβάνουν φιλίες μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου ή αντίθετου φύλου. Μπορεί να δημιουργήσετε μια πλατωνική σχέση με έναν συμμαθητή ή συνάδελφο ή μπορεί να δημιουργήσετε μια σχέση με ένα άτομο σε άλλο περιβάλλον, όπως μια λέσχη, μια αθλητική δραστηριότητα ή μια εθελοντική οργάνωση στην οποία συμμετέχετε.
Αυτός ο τύπος σχέσης μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο στην παροχή κοινωνικής υποστήριξης, η οποία είναι απαραίτητη για την υγεία και την ευημερία σας. Η έρευνα δείχνει ότι οι πλατωνικές φιλίες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου για ασθένειες, στη μείωση του κινδύνου για κατάθλιψη ή άγχος και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού σας.
Οι πλατωνικές σχέσεις είναι αυτές που περιλαμβάνουν εγγύτητα και φιλία χωρίς σεξ. Μερικές φορές οι πλατωνικές σχέσεις μπορεί να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου και να μετατραπούν σε μια ρομαντική ή σεξουαλική σχέση.
Ρομαντικές Σχέσεις
Οι ρομαντικές σχέσεις είναι εκείνες που χαρακτηρίζονται από συναισθήματα αγάπης και έλξης για ένα άλλο άτομο. Ενώ η ρομαντική αγάπη μπορεί να ποικίλλει, συχνά περιλαμβάνει συναισθήματα ερωτισμού, οικειότητας και δέσμευσης.
Οι ειδικοί έχουν βρει μια ποικιλία διαφορετικών τρόπων για να περιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι βιώνουν και εκφράζουν την αγάπη. Για παράδειγμα, ο ψυχολόγος Robert Sternberg προτείνει τρία βασικά συστατικά της αγάπης: πάθος, οικειότητα και απόφαση/δέσμευση. Η ρομαντική αγάπη, εξηγεί, είναι ένας συνδυασμός πάθους και οικειότητας.
Οι ρομαντικές σχέσεις τείνουν να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Στην αρχή μιας σχέσης, οι άνθρωποι βιώνουν συνήθως ισχυρότερα συναισθήματα πάθους. Κατά τη διάρκεια αυτής της αρχικής περιόδου ερωτικής αγάπης, ο εγκέφαλος απελευθερώνει συγκεκριμένους νευροδιαβιβαστές (ντοπαμίνη, ωκυτοκίνη και σεροτονίνη) που προκαλούν στους ανθρώπους να αισθάνονται ευφορία και «ερωτευμένοι».
Με τον καιρό, αυτά τα συναισθήματα αρχίζουν να μειώνονται στην έντασή τους. Καθώς η σχέση ωριμάζει, οι άνθρωποι αναπτύσσουν βαθύτερα επίπεδα συναισθηματικής οικειότητας και κατανόησης.
Οι ρομαντικές σχέσεις συχνά καίγονται στην αρχή. Ενώ τα αρχικά συναισθήματα πάθους συνήθως μειώνονται σε δύναμη με την πάροδο του χρόνου, τα συναισθήματα εμπιστοσύνης, συναισθηματικής οικειότητας και δέσμευσης γίνονται πιο δυνατά.
Συνεξαρτώμενες σχέσεις
Μια συνεξαρτώμενη σχέση είναι ένας ανισορροπημένος, δυσλειτουργικός τύπος σχέσης στον οποίο ο σύντροφος έχει συναισθηματική, σωματική ή ψυχική εξάρτηση από το άλλο άτομο.
Είναι επίσης σύνηθες και οι δύο σύντροφοι να εξαρτώνται αμοιβαία ο ένας από τον άλλον. Και οι δύο μπορεί να αναλαμβάνουν εναλλάξ τον ρόλο του φροντιστή, εναλλάσσοντας μεταξύ του φροντιστή και του αποδέκτη της φροντίδας.
Τα χαρακτηριστικά μιας συνεξαρτώμενης σχέσης περιλαμβάνουν:
- Ενεργώντας ως δωρητής ενώ το άλλο άτομο ενεργεί ως λήπτης
- Πηγαίνετε στα άκρα για να αποφύγετε τη σύγκρουση με το άλλο άτομο
- Νιώθεις ότι πρέπει να ζητήσεις άδεια για να κάνεις πράγματα
- Πρέπει να σώσει ή να σώσει το άλλο άτομο από τις δικές του ενέργειες
- Να κάνεις πράγματα για να κάνεις κάποιον ευτυχισμένο, ακόμα κι αν σε κάνουν να νιώθεις άβολα
- Νιώθεις ότι δεν ξέρεις ποιος είσαι στη σχέση
- Εξυψώνοντας το άλλο άτομο ακόμα κι αν δεν έχει κάνει τίποτα για να κερδίσει την καλή θέληση και τον θαυμασμό σας
Ωστόσο, δεν είναι όλες οι συνεξαρτώμενες σχέσεις ίδιες. Μπορούν να διαφέρουν ως προς τη σοβαρότητα. Η συνεξάρτηση μπορεί να επηρεάσει όλους τους διαφορετικούς τύπους σχέσεων, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων μεταξύ ρομαντικών συντρόφων, γονέων και παιδιών, φιλίας, άλλων μελών της οικογένειας, ακόμη και συναδέλφων.
Οι συνεξαρτώμενες σχέσεις συν-κατασκευάζονται. Ενώ ο ένας σύντροφος μπορεί να φαίνεται πιο «άπορος», ο άλλος μπορεί να αισθάνεται πιο άνετα που τον χρειάζονται.
Περιστασιακές σχέσεις
Οι περιστασιακές σχέσεις συχνά περιλαμβάνουν σχέσεις ραντεβού που μπορεί να περιλαμβάνουν σεξ χωρίς προσδοκίες μονογαμίας ή δέσμευσης. Ωστόσο, οι ειδικοί προτείνουν ότι ο όρος είναι ασαφής και μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς μιας μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Canadian Journal of Human Sexuality, οι περιστασιακές σχέσεις μπορεί να περιλαμβάνουν καταστάσεις όπως: Σχέσεις μιας νύχτας ή Φίλοι με προνόμια
Τέτοιες σχέσεις υπάρχουν συχνά σε μια συνέχεια που ποικίλλει ως προς τα επίπεδα συχνότητας επαφής, τον τύπο της επαφής, την ποσότητα της προσωπικής αποκάλυψης, τη συζήτηση της σχέσης και τον βαθμό φιλίας. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα με μεγαλύτερη σεξουαλική εμπειρία ήταν καλύτερα σε θέση να αναγνωρίσουν τους ορισμούς αυτών των ετικετών σε σύγκριση με άτομα με λιγότερη σεξουαλική εμπειρία.
Οι περιστασιακές σχέσεις είναι συχνά κοινές μεταξύ των νεαρών ενηλίκων. Εφόσον οι περιστασιακές σχέσεις χαρακτηρίζονται από επικοινωνία και συναίνεση, μπορούν να έχουν πολλά θετικά σεξουαλικά οφέλη. Μπορούν να ικανοποιήσουν την ανάγκη για σεξ, οικειότητα, σύνδεση και συντροφικότητα χωρίς τη συναισθηματική απαίτηση και την ενεργειακή δέσμευση μιας πιο σοβαρής σχέσης.
Οι περιστασιακές σχέσεις τείνουν να είναι πιο κοινές μεταξύ των νεότερων ενηλίκων, αλλά άτομα οποιασδήποτε ηλικίας μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτό το είδος σχέσης. Η συναίνεση και η επικοινωνία είναι το κλειδί.
Ανοιχτές Σχέσεις
Μια ανοιχτή σχέση είναι ένας τύπος συναινετικά μη μονογαμικής σχέσης στην οποία ένας ή περισσότεροι σύντροφοι κάνουν σεξ ή σχέσεις με άλλα άτομα. Και τα δύο άτομα συμφωνούν να κάνουν σεξ με άλλα άτομα σε μια ανοιχτή σχέση, αλλά μπορεί να έχουν ορισμένες προϋποθέσεις ή περιορισμούς.
Τείνει να υπάρχει ένα στίγμα γύρω από τις μη μονογαμικές σχέσεις. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι περίπου το 21% έως 22% των ενηλίκων θα εμπλακούν σε κάποιο είδος ανοιχτής σχέσης κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Η πιθανότητα εμπλοκής σε μια ανοιχτή σχέση εξαρτάται επίσης από το φύλο και τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Οι άνδρες ανέφεραν ότι είχαν μεγαλύτερο αριθμό ανοιχτών σχέσεων σε σύγκριση με τις γυναίκες; Οι άνθρωποι που ταυτίζονται ως ομοφυλόφιλοι, λεσβίες και αμφιφυλόφιλοι σε σχέση με εκείνους που ταυτίζονται ως ετεροφυλόφιλοι είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν προηγούμενη εμπλοκή σε ανοιχτές σχέσεις.
Τέτοιες σχέσεις μπορεί να έχουν οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης σεξουαλικής ελευθερίας και παγίδων όπως η ζήλια και ο συναισθηματικός πόνος. Οι ανοιχτές σχέσεις είναι πιο επιτυχημένες όταν τα ζευγάρια καθορίζουν προσωπικά, συναισθηματικά και σεξουαλικά όρια και επικοινωνούν ξεκάθαρα τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους μεταξύ τους.
Οι ανοιχτές σχέσεις είναι μια μορφή συναινετικής μη μονογαμίας. Ενώ υπάρχει μια πρωταρχική συναισθηματική και συχνά φυσική σύνδεση μεταξύ των δύο ατόμων στη σχέση, συμφωνούν αμοιβαία στην οικειότητα με άλλα άτομα εκτός της σχέσης.
Τοξικές σχέσεις
Μια τοξική σχέση είναι κάθε τύπος διαπροσωπικής σχέσης όπου η συναισθηματική, σωματική ή ψυχολογική σας ευημερία υπονομεύεται ή απειλείται με κάποιο τρόπο. Τέτοιες σχέσεις συχνά σας αφήνουν να νιώθετε ντροπή, ταπείνωση, παρεξήγηση ή χωρίς υποστήριξη.
Οποιοσδήποτε τύπος σχέσης μπορεί να είναι τοξικός, συμπεριλαμβανομένων των φιλιών, των οικογενειακών σχέσεων, των ρομαντικών σχέσεων ή των σχέσεων στο χώρο εργασίας.
Οι τοξικές σχέσεις χαρακτηρίζονται από:
- Έλλειψη υποστήριξης
- Κατηγορίες
- Ανταγωνισμό
- Ελεγχόμενες συμπεριφορές
- Έλλειψη σεβασμού
- Ατιμία
- Φωτισμός αερίου
- Εχθρότητα
- Ζήλια
- Παθητικές-επιθετικές συμπεριφορές
- Φτωχή επικοινωνία
- Στρες
Μερικές φορές όλοι οι άνθρωποι σε μια σχέση παίζουν ρόλο στη δημιουργία αυτής της τοξικότητας. Για παράδειγμα, μπορεί να συμβάλλετε στην τοξικότητα εάν είστε όλοι σταθερά αγενείς, επικριτικοί, ανασφαλείς και αρνητικοί.
Σε άλλες περιπτώσεις, ένα άτομο σε μια σχέση μπορεί να συμπεριφέρεται με τρόπους που δημιουργούν τοξικά συναισθήματα. Αυτό μπορεί να είναι σκόπιμα, αλλά σε άλλες περιπτώσεις, οι άνθρωποι μπορεί να μην κατανοούν πλήρως πώς επηρεάζουν τους άλλους ανθρώπους. Λόγω των προηγούμενων εμπειριών τους με σχέσεις, συχνά στο σπίτι τους μεγαλώνοντας, μπορεί να μην γνωρίζουν κανέναν άλλο τρόπο δράσης και επικοινωνίας.
Διάβασε επίσης: Τοξικές σχέσεις: άραγε υπάρχουν;
Αυτό δε δημιουργεί απλώς δυσαρέσκεια! Οι τοξικές σχέσεις μπορεί να έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην υγεία σας.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με μια μελέτη, το άγχος που προκαλείται από αρνητικές σχέσεις έχει άμεσο αντίκτυπο στην καρδιαγγειακή υγεία. Η αίσθηση απομόνωσης και παρεξήγησης σε μια σχέση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μοναξιά, η οποία έχει αποδειχθεί ότι έχει επιβλαβείς επιπτώσεις τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία.
Οι τοξικές σχέσεις μπορεί να είναι αγχωτικές, επιβλαβείς, ακόμη και καταχρηστικές. Εάν είστε σε τοξική σχέση με κάποιον στη ζωή σας, εργαστείτε για να δημιουργήσετε ισχυρά όρια για να προστατεύσετε τον εαυτό σας. Μιλήστε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας ή εξετάστε το ενδεχόμενο να τερματίσετε τη σχέση εάν σας προκαλεί βλάβη.
Πώς μπορείτε να καθορίσετε σε ποιον τύπο σχέσης είστε;
Ο τρόπος με τον οποίο ορίζετε τη σχέση σας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως αυτό που έχει σημασία για εσάς και πώς νιώθει το άλλο άτομο. Για να ορίσετε τη σχέση σας, μπορεί να είναι χρήσιμο να κάνετε μερικές ερωτήσεις:
- Έχετε ρομαντικά συναισθήματα ο ένας για τον άλλον;
- Τι ελπίζει να πάρει ο καθένας από τη σχέση;
- Πόσο χρόνο θέλετε να περάσετε μαζί;
- Πού βλέπετε να πηγαίνει η σχέση;
- Αυτήν τη στιγμή ασχολείστε ή θέλετε να ασχοληθείτε με άλλα άτομα;
Το να καταλάβετε τι έχει σημασία για εσάς και τον σύντροφό σας είναι ένα σημαντικό βήμα στον καθορισμό του είδους της σχέσης που σας ενδιαφέρει να έχετε. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι είστε και οι δύο στην ίδια σελίδα ή να ανακαλύψετε ότι θέλετε διαφορετικά πράγματα από τη σχέση σας.
Το να ορίσετε τη σχέση σας δε χρειάζεται να σημαίνει μακροπρόθεσμη δέσμευση. Αντίθετα, μπορεί να είναι ένας τρόπος να σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τα όρια και τις προσδοκίες της σχέσης σας.
Διάβασε επίσης: Η έννοια της αγάπης στις ανθρώπινες σχέσεις
Πηγή: verywellmind.com
Ακολουθήστε το Miss or Madam στο Facebook και στο Instagram.
