Κοινωνική φοβία: Η τάση να ζεις στη σκιά των ανθρώπων
Σας τυχαίνει συχνά να νιώθετε δυσάρεστα μέσα σε κόσμο; Να ανησυχείτε για το πώς θα συμμετάσχετε σε μία συζήτηση, πώς θα εκφράσετε αυτά που έχετε κατά νου, τι θα σκεφτούν οι άλλοι για εσάς ή πώς σας βλέπουν;
Αυτές οι ανησυχίες μπορεί συχνά να σας αποτρέπουν από το να βρεθείτε σε μέρη με κόσμο, σε μεγάλες παρέες ή σε καταστήματα και χώρους διασκέδασης; Αδυνατείτε να μιλήσετε ή να παρουσιαστείτε μπροστά σε κοινό; Οι ανησυχίες για το πώς σας βλέπουν οι άλλοι μπορεί να σας προκαλούν σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυπαλμία, ταχύπνοια, εφίδρωση, ζάλη, σφίξιμο στο στομάχι και πονοκέφαλο;
Αν συμβαίνει αυτό, τότε υπάρχει περίπτωση να υποφέρετε από κοινωνική φοβία.
Κοινωνικό άγχος και κοινωνική φοβία
Το κοινωνικό άγχος είναι πολύ συνηθισμένο σε καταστάσεις δημόσιων ομιλιών. Οι περισσότεροι άνθρωποι θα βιώσουν μερικά από τα συμπτώματα που προαναφέραμε. Επίσης, πολλοί θα βιώσουν νευρικότητα και ανησυχία, όταν θα εμπλακούν για πρώτη φορά σε μία νέα κοινωνική συνθήκη.
Θα νιώσουν στρες την πρώτη μέρα στη δουλειά, στο καινούργιο σχολείο, στην πρώτη έξοδο με μία παρέα ή με έναν νέο φίλο. Επίσης, στρες θα βιώσουν σε μία συνέντευξη για εργασία, μπροστά στον νέο εργοδότη, στον προϊστάμενο ή σε ένα άλλο πρόσωπο εξουσίας.
Στη συνέχεια το στρες για τους περισσότερους θα μειωθεί κι αυτό θα τους επιτρέψει να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της συνθήκης στην οποία βρίσκονται. Ακόμα, με τη συνεχή έκθεση στην ίδια στρεσογόνα συνθήκη θα επέλθει η εξοικείωση του ατόμου με αυτήν. Το άγχος σταδιακά θα μειωθεί και θα υποχωρήσει, επιτρέποντας στο άτομο να λειτουργήσει με φυσικότητα μέσα στο νέο κοινωνικό περιβάλλον.
Ωστόσο, τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν έτσι για όλους. Ένα ποσοστό πληθυσμού, που το Διαγνωστικό Εγχειρίδιο DSM 5 αναφέρει ότι ανέρχεται από 3% μέχρι 13%, θα εμφανίσει πιο έντονα συμπτώματα τα οποία δε θα υποχωρήσουν με την πάροδο του χρόνου.
Τα συμπτώματα αυτά είναι:
Α. Έντονος κι επίμονος φόβος για μία ή περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις στις οποίες το άτομο σκέφτεται ότι θα ενεργήσει με τρόπο που θα είναι ταπεινωτικός ή αμήχανος.
Β. Σωματικά συμπτώματα και συχνές κρίσεις πανικού, τα οποία συμβαίνουν κατά την έκθεση στη φοβική κατάσταση.
Γ. Συχνή αποφυγή της συνθήκης που προκαλεί το άγχος με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η λειτουργικότητα του ατόμου και η καθημερινή φυσιολογική του ρουτίνα.
Δ. Επίγνωση του ατόμου ότι ο φόβος είναι παράλογος αλλά, παράλληλα, αδυναμία να τον διαχειριστεί ή να τον κατευνάσει.
Τα συμπτώματα αυτά, αν υπάρχουν για ένα διάστημα ίσο ή μεγαλύτερο των 6 μηνών και δεν οφείλονται στη δράση κάποιας φαρμακευτικής ουσίας, δεν είναι αποτέλεσμα κατάχρησης ουσιών ή μίας γενικής ιατρικής κατάστασης, αρκούν για να διαγνωστεί η Διαταραχή Κοινωνικής Φοβίας ή Διαταραχή Κοινωνικού Άγχους.
Η Διαταραχή Κοινωνικής Φοβίας είναι μία αγχώδης διαταραχή πιο συχνή στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άντρες και είναι θεραπεύσιμη. Για τη θεραπεία της είναι βασική η συνεργασία με ειδικό ψυχικής υγείας και συνιστάται η ψυχοθεραπεία, η φαρμακοθεραπεία ή ο συνδυασμός των δύο αυτών θεραπειών.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε το κοινωνικό άγχος;
Στις περιπτώσεις εκείνες που ναι μεν υπάρχει η ανησυχία και η υπερδιέγερση σε ορισμένες κοινωνικές συνθήκες, αλλά δεν είναι αρκετή για να προκαλέσει έκπτωση στη λειτουργικότητα του ατόμου, μπορούμε να μειώσουμε το κοινωνικό άγχος, ώστε να αυξήσουμε την ευχαρίστηση και την αποτελεσματικότητά μας στις ποικίλες κοινωνικές συνθήκες. Χρήσιμες πρακτικές προς αυτήν την κατεύθυνση είναι οι εξής:
1.Εκτεθείτε στη συνθήκη που σας προκαλεί φόβο και αγωνία
Οι επιστήμονες της ψυχικής υγείας που ασχολούνται με την κλινική πρακτική έχουν διαπιστώσει πως οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία τείνουν να σκέφτονται καταστροφικά σενάρια, πριν να εκτεθούν σε μία συνθήκη.
Τα σενάρια αυτά είναι, συνήθως, αβάσιμα, υπερβολικά και μη ρεαλιστικά. Τείνουν να διαψεύδονται από την πραγματικότητα. Έτσι, θα λέγαμε ότι η άμεση εμπλοκή με τη στρεσογόνο συνθήκη είναι ο ασφαλέστερος τρόπος, για να μειώσουμε τον φόβο μας γι’ αυτήν.
Η θετική έκβαση μπορεί να μειώσει τις αρνητικές σκέψεις που μας κατακλύζουν πριν από ένα γεγονός. Μπορεί να λειτουργήσουν ως μία νέα μάθηση ή μία αλλαγή στον τρόπο σκέψης σε σχέση με παρόμοια γεγονότα.
2.Παρατηρήστε τις αρνητικές, καταστροφολογικές σας σκέψεις και αναπτύξτε έναν πιο ρεαλιστικό αντίλογο
Υπάρχουν, πράγματι, τόσες πιθανότητες να σχολιαστείτε, να ταπεινωθείτε ή να ντροπιαστείτε μπροστά στον κόσμο; Είναι κάτι που σας τυχαίνει συχνά ή το μόνο που έχετε βιώσει είναι η αγωνία που σας προκαλούν οι σκέψεις σας; Αναλογιστείτε τις πιθανότητες που υπάρχουν για να συμβούν όσα σκέφτεστε και προσπαθήστε να αναπτύξετε έναν πιο ρεαλιστικό συλλογισμό.
Μιλήστε με ανθρώπους που εμπιστεύεστε και ανταλλάξτε απόψεις. Ίσως οι συλλογισμοί σας με αυτόν τον τρόπο να αρχίσουν να χάνουν έδαφος, να γίνονται ολοένα και λιγότερο αληθοφανείς, και ίσως αυτό μειώσει και τον φόβο που σας προκαλούν.
3.Αναλογιστείτε τις προσδοκίες που έχετε από τον εαυτό σας για τις κοινωνικές συνθήκες
Μήπως τα στάνταρ που έχετε για την απόδοσή σας σε κοινωνικές περιστάσεις είναι αρκετά ψηλά; Μήπως πιέζεστε για να είστε άψογοι, ώστε να μην μπορεί κανένας να διατυπώσει ή να σκεφτεί ένα αρνητικό σχόλιο;
Βοηθήστε τον εαυτό σας να διαχειριστεί το άγχος του, προσφέροντάς του ένα πιο βατό πρότυπο συμπεριφοράς. Ένα πρότυπο συμπεριφοράς που αναγνωρίζει την ανθρώπινη φύση και τα επιμέρους στοιχεία της.
Δεχτείτε πως στην ανθρώπινη συμπεριφορά μπορεί να υπάρχουν και αρκετές αστοχίες και συμπεριφορές που δεν είναι για όλους αποδεκτές. Προσπαθήστε να βρείτε το προσωπικό σας μέτρο, ώστε ούτε να είστε πολύ αυστηροί με τον εαυτό σας αλλά ούτε και να διαταράξετε τις σχέσεις σας, αν κάτι τέτοιο δεν είναι στις επιθυμίες σας.
Μειώνοντας το κοινωνικό άγχος
Καθώς το κοινωνικό άγχος μειώνεται, θα παρατηρήσετε ότι αυξάνεται η απόλαυση που νιώθετε, συμμετέχοντας σε γεγονότα που περιλαμβάνουν την επαφή σας με κόσμο. Οι κοινωνικές συναναστροφές μοιάζουν να αποκτούν ένα καινούργιο ενδιαφέρον, και η πιο άμεση και ειλικρινής επαφή με τους ανθρώπους εμπλουτίζει με νέα συναισθήματα την εμπειρία της κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Όσοι ξεπέρασαν το κοινωνικό άγχος μιλούν με μεγαλύτερο ενθουσιασμό για τις νέες δραστηριότητες και γνωριμίες στις οποίες έχουν εκτεθεί. Επίσης, φέρνουν με ευχαρίστηση την αλλαγή και στις πιο οικείες σχέσεις τους, στις οποίες μπορεί να νιώθουν πιο αυθεντικοί και ειλικρινείς, πιο ελεύθεροι.
Διάβασε επίσης: Χωρίς μάσκες: Ανακαλύπτοντας τον αυθεντικό εαυτό
Φωτογραφία από Benoit Daoust
Ακολουθήστε το Miss or Madam στο Facebook και στο Instagram.