Τον όρο «gashlighting» τον πρωτοσυναντάμε το 1944 σε μία ταινία του αμερικάνικου κινηματογράφου. Θα περάσουν, όμως, πολλές δεκαετίες μέχρι να μπορέσουμε να τον ερμηνεύσουμε και να του δώσουμε μία τεκμηριωμένη επιστημονική εξήγηση.
Στις κοινωνικές επιστήμες πρωτοεμφανίζεται το 1960, όταν γίνεται προσπάθεια να μεταφραστεί και να αναλυθεί ως «μια χειριστική τακτική ανθρώπων με ναρκισσιστική δομή προσωπικότητας, που προσπαθούν να κάνουν έναν άλλον άνθρωπο να αμφισβητήσει την πραγματικότητα.».
Το παραπάνω φαινόμενο μπορεί να περιγράψει πολλών μορφών σχέσεις (γονέα – παιδιού, εργασιακές κλπ.), όμως, εμείς, και, λόγω της Διεθνούς Ημέρας για την εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (25 Νοεμβρίου), θα επικεντρωθούμε σε αυτήν τη μορφή βίας και συντροφικής χειραγώγησης.
Για να υπάρχει gashlighting, χρειαζόμαστε έναν θύτη (gashlighter) και ένα θύμα, αυτόν, δηλαδή, που ασκεί βία και αυτόν που υπόκειται στη βία.
Παρατηρούμε, λοιπόν, σε αυτές τις συντροφικές σχέσεις, ανθρώπους που μειώνουν, συνεχώς κι επανειλημμένα, τους συντρόφους τους, προσπαθώντας να τους βγάλουν υπερβολικούς ή ακόμα και «τρελούς».
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, μετά από κάποιο διάστημα, ο παθών να αμφιβάλλει για τη νοημοσύνη και τη σκέψη του, και να καταλήγει εγκλωβισμένος στα συναισθήματά του.
Ο «κακοποιητής» έχει ως στόχο να μειώσει το θύμα και να δημιουργήσει μαζί του μια σχέση εξάρτησης, ολοκληρώνοντας την «αντρική» του υπόσταση.
Γίνεται, συνήθως, χειριστικός, δίνει χάδια και συναισθήματα και, παράλληλα, μέσα από τις ενοχές που δημιουργεί, παρασύρει πιο βαθιά το θύμα. Του δημιουργεί, δηλαδή, μία διαρκή αμφιβολία, νιώθοντας ότι φταίει για οποιαδήποτε αντίδραση ή μορφή βίας (λεκτική και σωματική).
Οι gashlighters είναι ιδιαίτερα εγωπαθή, εγωκεντρικά και ναρκισσιστικά άτομα.
Πώς, όμως, μπορούμε να αναγνωρίσουμε ότι γινόμαστε θύματα τέτοιων ατόμων; Μερικά από τα παρακάτω θα μπορούσαν, ίσως, να σας βοηθήσουν.
- Ρωτάτε τον εαυτό σας: «είμαι πολύ ευαίσθητος;» πολλές φορές την ημέρα.
- Συχνά, αισθάνεστε μπερδεμένοι και τρελοί στη σχέση.
- Πάντα ζητάτε συγγνώμη.
- Δεν μπορείτε να καταλάβετε γιατί δεν είστε ευτυχισμένοι.
- Συχνά, ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΕΙΤΕ τη συμπεριφορά του άλλου.
- Ξέρετε ότι κάτι είναι λάθος, αλλά, απλά, δεν ξέρετε τι.
- Έχετε πρόβλημα να λάβετε απλές αποφάσεις.
- Αναρωτιέστε αν είστε αρκετά καλοί σε ό,τι και αν κάνετε.
Πολλά από τα παραπάνω μπορεί να εμφανιστούν, παράλληλα, με διάφορες αγχώδεις διαταραχές, χαμηλή αυτοεκτίμηση ή ακόμα και κατάθλιψη.
Αγαπημένες φράσεις των gashlighters είναι:
«Είσαι τόσο ευαίσθητος!».
«Ξέρεις ότι αυτό γίνεται, επειδή είσαι τόσο ανασφαλής.».
«Είσαι, απλά, παρανοϊκός.».
«Απλώς αστειευόμουν!».
«Πολύς χαμός για το τίποτα.».
«Φαντάζεσαι πράγματα.».
«Είσαι υπερβολικός /ή.».
«Είσαι πάντα τόσο…».
«Αυτό δεν συνέβη ποτέ.».
«Ξέρεις ότι δεν θυμάσαι τα πράγματα καθαρά.».
«Είσαι υστερικός/ή.».
«Είσαι τόσο αχάριστος/η.».
«Κανείς δεν θα σε πιστέψει ό,τι και αν πεις.».
Τι μπορείτε, όμως, να κάνετε αν σε όλα τα παραπάνω ή στα περισσότερα ζητήματα αναγνωρίζετε τον εαυτό σας;
Σίγουρα, δεν είναι εύκολο να βγει κανείς από μια τέτοια κατάσταση. Το αντίδοτο, όμως, σε αυτήν την τόσο ύπουλη μορφή βίας θα μπορούσε να είναι η συνειδητοποίηση της κατάστασης που περνάει ο άνθρωπος που δέχεται μια τέτοια μορφή βίας, σε γνωστικό και συναισθηματικό επίπεδο.
Τα θύματα θα πάψουν να είναι θύματα, όταν, πλέον, συνειδητοποιήσουν τον βαθμό κακοποίησης που έχουν υποστεί, και πόσο σημαντική είναι η αλλαγή της ίδιας της νοοτροπίας.
Χρειάζεται να ζητήσουν βοήθεια από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, για να αποκτήσουν τον έλεγχο της συμπεριφοράς τους, να αυτό-φροντιστούν, αλλά και να απομακρύνουν όλη αυτήν την τοξικότητα από γύρω τους.
Και να θυμάστε πως επιρρεπείς στο gashlighting είναι όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που παραμελήθηκαν ή κακοποιήθηκαν στην παιδική τους ηλικία, επειδή, ακριβώς, αυτοί οι άνθρωποι, έτσι κι αλλιώς, δεν είναι, σχεδόν ποτέ, σίγουροι για το αν πρέπει να θυμώσουν, επειδή, ούτως ή άλλως, θεωρούν πως, με έναν τρόπο, τους αξίζει η κακοποίηση…
Διάβασε επίσης: Πορνεία: Κακοποίηση ή ελεύθερη βούληση;
Ακολουθήστε το Miss or Madam στο Facebook και στο Instagram.
