Η συναισθηματική νοημοσύνη αφορά στη δυνατότητα του ατόμου να κατανοεί τα συναισθήματά του, να μπορεί να τα εκφράζει με τυπικά αποδεκτούς τρόπους και να έχει τη δεξιότητα να αφουγκράζεται τα συναισθήματα των άλλων.
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μία αρχή που βοηθά στη διεξαγωγή των κοινωνικών σχέσεων με ομαλό τρόπο. Προάγει την αυτοεκτίμηση του ατόμου και δημιουργεί ενήλικες με ψυχική ανθεκτικότητα.
Δημιουργήστε παιδιά έτοιμα να διαχειριστούν τις αρνητικές καταστάσεις της ζωή τους.
Η συναισθηματική εκπαίδευση και αγωγή είναι μία διαδικασία που λαμβάνει χώρα, αρχικά, εντός της οικογένειας, και λειτουργεί και συνειδητά αλλά και ασυνείδητα. Μέσα από τις αλληλεπιδράσεις των προσωπικοτήτων γεννιέται η ασφάλεια και η ωριμότητα ή η ανασφάλεια και η ανωριμότητα ενός χαρακτήρα. Οι γονείς παίζουν έναν καθοριστικό ρόλο στη δόμηση του συναισθήματος.
Συναισθηματική νοημοσύνη: Το στυλ διαπαιδαγώγησης και τα είδη γονέων
Το στυλ διαπαιδαγώγησης που επιλέγουν, ή έμφυτα χρησιμοποιούν, είναι εκείνο που θα οδηγήσει στην αποδοχή του εαυτού ή στην απόρριψή του. Οι γονείς που έχουν ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη είναι εκείνοι που έχουν επίγνωση των συναισθημάτων των παιδιών τους.
Μπορούν να δείξουν ενσυναίσθηση, να τα καθησυχάσουν και να τα καθοδηγήσουν. Βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν πώς μπορούν να σκεφτούν για τα συναισθήματά τους και τι μπορούν να κάνουν με αυτά. Βάζουν όρια κι εξετάζουν στρατηγικές για την επίλυση των προβλημάτων. Έτσι, ο στόχος τους είναι να δομήσουν ενήλικες που δε θα τους έχουν ανάγκη, θα μπορούν να ζήσουν μία ζωή χωρίς βοήθεια.
Υπάρχουν 4 στυλ γονέα, που το καθένα επιφέρει διαφορετική συναισθηματική δόμηση της προσωπικότητας (Gottman, 1997):
Αποστασιοποιημένοι γονείς
Οι αποστασιοποιημένοι γονείς που αποφεύγουν και παραβλέπουν τα συναισθήματα των παιδιών τους, καθώς θεωρούν πως είναι ασήμαντα. Αγνοούν και τα δικά τους συναισθήματα, αισθάνονται άβολα με τη συναισθηματική φόρτιση άλλων ατόμων. Πιστεύουν ότι η έκφραση των αρνητικών συναισθημάτων δείχνει έλλειψη προσαρμοστικότητας.
Επικριτικοί – αποδοκιμαστικοί γονείς
Οι επικριτικοί – αποδοκιμαστικοί γονείς είναι εκείνοι που αποδοκιμάζουν με κάθε τρόπο τα συναισθήματα των παιδιών τους. Χαρακτηρίζονται από υπερβολικά αυστηρά όρια και δίνουν έμφαση στη συμμόρφωση του παιδιού στη λογική. Πιστεύουν πως η έκφραση συναισθημάτων είναι αδυναμία.
Επιτρεπτικοί – παραχωρητικοί γονείς
Οι επιτρεπτικοί – παραχωρητικοί γονείς αποδέχονται τα συναισθήματα των παιδιών, αλλά δεν μπορούν να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα, στην καθοδήγηση. Δε θέτουν όρια και δε δείχνουν στο παιδί πώς μπορεί να λύσει ό,τι του προκαλεί αρνητικό συναίσθημα.
Συναισθηματικοί – μέντορες
Οι συναισθηματικοί – μέντορες εφαρμόζουν τη συναισθηματική αγωγή. Αντιλαμβάνονται κάθε έκφραση συναισθήματος ως μια ευκαιρία για επικοινωνία και οικειότητα. Αφιερώνουν χρόνο στα αρνητικά συναισθήματα. Έχουν επίγνωση των συναισθημάτων τους. Σέβονται τα συναισθήματα των παιδιών. Είναι καλοί ακροατές. Δε λένε στο παιδί πώς πρέπει να νιώσει αλλά είναι εκεί για να του δείξουν τι μπορεί να κάνει με αυτό.
Πώς μπορούμε, όμως, ως γονείς να εκπαιδεύσουμε το παιδί μας να είναι συναισθηματικά νοήμον:
Είναι σημαντικό για κάθε παιδί να του δοθεί η δυνατότητα να μπορεί να εκφράζει όλα του τα συναισθήματα και να μπορεί να το κάνει με κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να μάθει να διαχειρίζεται καταστάσεις που δεν του είναι ευχάριστες ή το γεγονός πως σε κάποιους δε θα είναι αρεστό.
Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίο να του δώσετε τα εφόδια που είναι απαραίτητα:
- Κατανοήστε και αναγνωρίστε πρώτοι εσείς τα συναισθήματα του παιδιού.
- Δώστε χώρο να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί ένα συναίσθημα και μη χρησιμοποιείτε εκφράσεις του τύπου: «σταμάτα να κλαις», «δε θυμώνουμε» κ.ά..
- Ακούστε προσεκτικά το παιδί σας, ακόμη κι αν αυτό που έχει να σας πει σας φαίνεται ασήμαντο.
- Γίνετε εσείς τα λόγια που δεν έχει για να εκφράσει το συναίσθημά του, ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες συμπεριφορές.
- Προσπαθείτε κάθε φορά να βρείτε μαζί λύσεις.
- Τονώστε την αυτοπεποίθηση του παιδιού, ενισχύοντας θετικές συμπεριφορές με επιβραβεύσεις που στηρίζονται στην καλοσύνη και στη σωστή συμπεριφορά, και όχι σε υλικά αγαθά.
- Θέστε σαφή και σταθερά όρια.
- Δείξτε καλοσύνη, ζεστασιά, αισιοδοξία και υπομονή.
- Δώστε χρόνο στο θυμωμένο ή λυπημένο παιδί σας να εκφράσει το αρνητικό συναίσθημα, χωρίς διασπασμένη παρουσία.
- Χρησιμοποιήστε εκφράσεις, όπως: «καταλαβαίνω πώς νιώθεις», «είναι λογικό να νιώθεις έτσι», «γιατί νιώθεις αυτό το συναίσθημα» κ.ά..
- Δείξτε τα δικά σας συναισθήματα και εξηγήστε στα παιδιά πως είναι πολύ σημαντικό οι άλλοι να αντιλαμβάνονται πώς νιώθουμε.
Να θυμάστε:
Δώστε στο παιδί τη δυνατότητα να είναι ο εαυτός του, να μάθει να διαχειρίζεται τα αρνητικά και θετικά του χαρακτηριστικά. Θα μάθει να κατανοεί, να εκφράζει και να αποδέχεται τα συναισθήματά του. Να μη νιώθει άβολα, όταν μια κατάσταση δεν είναι η καλύτερη δυνατή, καθώς θα έχει την αυτοπεποίθηση να ανταποκριθεί στο αρνητικό συναίσθημα, να ηρεμήσει και να βρει τη λύση.
Φωτογραφία από Hybrid
Διάβασε επίσης: Δομώντας τα όρια: πώς η οριοθέτηση προάγει ευτυχισμένα παιδιά;
Ακολουθήστε το Miss or Madam στο Facebook και στο Instagram.